Mevsimsel geçişlerin kişilerin ruh ve beden sağlığına etkileri

Mevsim geçişleri, yaşamımızı tekrar gözden geçirmemize neden olan bir süreçtir. Mevsimsel değişikliklerin her insan üzerinde farklı etkileri vardır. Bazı insanlar bu durumdan etkilenmezken, diğerleri psikolojik ve fizyolojik sorunlar yaşayabilir. Bu geçişlerde özellikle hormon dengesi değişmektedir. Kişide belli belirsiz oluşan yorgunluk hissi, halsizlik halleri, halk arasında bahar yorgunluğu diye adlandırılan durumun nedeni, hormonal dengenin değişen mevsime ve yaşam akışına adapte olmaya çalışmasıdır.

Kişinin hormonal sisteminin normal seyrinde işlemeye çalışması zaman alacaktır. Mevsimsel geçişlerde herkes eşit olarak etkilenmez. Özellikle kış mevsiminde daha hareketsiz bir dönem geçiren kişilerin vücutlarında bulunan yağ oranında yükselme meydana gelmektedir. Ayrıca aşırı stresli, heyecanlı ve gergin olan insanlar, mevsimsel geçişler sırasında fiziksel olarak zayıf hissederler. Buna bağlı olarak bahar ile birlikte gelen aktif yaşama uyum sağlamada zorluk çekebilirler. Bu zorluğun nedeni fiziksel kordinasyonun paslanmasıyla birlikte vücutları hava değişime daha hızlı tepki verir ve hastalanma olasılığı daha yüksektir.

Buna ek olarak bazı kişiler psikolojik açıdan da etkilenebilirler. Örneğin, “mevsimsel depresyon” yaşayabilirler. Normal yaşamlarında duygudurum bozuklukları veya eğilimleri olan kişilerin mevsimsel depresyon yaşama olasılıkları daha yüksektir. Mevsimsel değişikliklerin her insan üzerinde farklı etkileri vardır. Vücudun bu duruma adaptasyonu ve günlük yaşam akışı mevsimlere bağlıdır. Bazı insanlar bu durumdan etkilenmezken, diğerleri psikolojik ve fizyolojik sorunlar yaşayabilir. Aşırı stresli, heyecanlı ve gergin olan insanlar, mevsimsel geçişler sırasında fiziksel olarak zayıf hissederler. Sonuç olarak, vücutları daha hızlı tepki verir ve hastalanma olasılığı daha yüksektir. Hormonal dengenin yeniden organize edilebilmesine yardımcı olmak için kişi günlük yaşamına birkaç aktivite ekleyebilir.

MEDİTASYON – EGZERSİZ

Haftanın altı günü yaklaşık 45 dakika meditasyon yapmak veya 30 dakikalık egzersiz yapmanın endorfin ve dopamine düzeylerini önemli ölçüde artırdığı, yapılan araştırmalarla tespit edilmiştir. Bu hormonların yeteri kadar artmasıyla birlikte kişinin ruhsal dengeyi sağlayabilmesi ve kendini iyi hissedebilmesine yardımcı olur.

MÜZİK DİNLEMEK

Müzik, insan ruhunu besleyen ve ruh halini belirli bir dengede tutan essiz bir motivasyon kaynağıdır. Müziğin dopamin hormonu üzerindeki etkilerini oldukça büyüktür. Egzersiz yaparken müzik dinlemek size iyi gelecektir.

SAĞLIKLI BESLENMEK – D VİTAMİNİ

Mevsimsel geçişler sırasında sağlıklı ve düzenli bir diyet yapmak ve mevsime uygun kıyafetler giymek de çok önemlidir. Kronik hastalıkları olan insanlar beslenme, uyku düzenlerine ve vitamin takviyelerine daha fazla dikkat etmelidir. Özellikle kış mevsimi sürecinde güneşten alınan D vitamininden mahrum kalınır. Bahar gelmesiyle birlikte azalan D vitamini için yeterli miktar ve yoğunlukta güneşte vakit geçirmek gerekir. Sekiz sağlıklı yetişkin üzerinde yapılan çalışma neticesinde son 30 günde güneş ışığına maruz kalınması halinde beyinlerinin ödül ve hareket bölmelerinde yüksek dopamine seviyelerine ulaşıldığı görülmektedir.

Mevsimsel geçişlerin kişiyi fizyolojik olarak etkilemesinin yanı sıra psikolojik açıdan da etkilediği ve özellikle duygu durumunda değişikliklere neden olduğu unutulmamalıdır. Bu değişiklikler, kişinin yaşam kalitesini düşürmesiyle birlikte daha ciddi psikolojik rahatsızlara neden olabilmektedir. Duygu durum değişiklikleri göz ardı edilmemeli ve bu durumlarla karşı karşı kalındığında kişi tek başına mücadele etmek yerine psikoterapi desteği almalıdır.

Uzman Klinik Psikolog Buse Göçmen