Kalbimizi nasıl korumalıyız, nelere dikkat etmeliyiz?

Dünyada ve Türkiye’de bir numaralı ölüm nedeni kalp… Erkeklerde 45, kadınlarda ise 55′ten sonra kalp krizi riski artıyor. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü ile kalp sağlığını korumanın mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Timur Timurkaynak ile sıcak günlerde kalp sağlığını konuştuk. Hastalarına haftada bir kez terayağlı sucuklu yumurta yemelerine izin verdiğini söyleyen Timurkaynak’ın anlattıklarına bakıldığında, kalbimizle dost yaşamamız aslında hiç de zor değil…

KALPLE İLGİLİ SORUNLAR ANNE KARNINDA BAŞLAR…

Kalple ilgili sorunlar anne karnında başlar. Anne aşırı kolestrollü beslenirse, bu kordon yoluyla çocuğa geçer ve bebeğin damarlarında ilk ateroskleroz belirtileri oluşur. Ateroskleroz, kalp damarlarında yağ ve kolesterol birikmesidir. Çocuk doğduktan sonra ailenin sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesi çok önemli, çünkü çocuklar taklit ederek öğreniyorlar. Eğer anne baba fasd food tüketmiyor, meyve sebzeden zengin Akdeniz mutfağı ile beslenme tarzını benimsemiş ve düzenli egzersiz yapıyor ise çocuk da oldukça sağlıklı büyür. Bunun tersi durumlarda çocuklar sütle geçirdiği ilk 6 yılında, abur cubur da tüketerek belli bir yaşa geliyor. İkinci şişe kola dönemi… Bu dönemde de aşırı tuzlu, aşırı yağlı yiyecekler ve hareketsiz bir yaşamla kilo artışı oluyor. Kilo artışını, göbek çevresindeki yağ birikimini olarak ifade ediyoruz. Bu da insülin direncini ortaya çıkararak, şeker hastalığını tetikliyor. Yine o dönemde arkadaşlardan öykünerek sigara hayatımıza giriyor. İşte ‘Daltonlar’ diye özetlediğimiz tansiyon, şeker, sigara ve kolesterol, 20’li yaşlarda hayatınıza giriyor. Bu zararlı yiyecek ve içecekler hayata girince ertesi gün kalp krizi geçirmiyorsunuz. Temeller bu yaşlarda atılıyor, ama bunun bedelini siz 40’lı, 50’li yaşlarda alıyorsunuz.

TEK BAŞINA MUCİZEVİ BİR YİYECEK YOK, MUCİZEVİ BİR MUTFAK VAR: AKDENİZ MUTFAĞI…

Kalp sağlığı için öncelikle ambalajdan çıkan ürünlerden, yani işlenmiş ürünlerden kaçmak gerekiyor. Doğal sağlıklı ortamda yetişmiş, topraktan çıkan her şey tüketilebilir. Bir bakıyorsunuz herkes brokoli, bir bakıyorsunuz kekik suyu, bir bakıyorsunuz farklı otların peşinde koşuyor. Tek başına mucizevi bir besin yok, ama mucizevi bir mutfak var: Akdeniz Mutfağı… İçinde tüm meyve, sebzeler, baklagiller, bir mucize olan zeytinyağı var, kırmızı şarap var. Şarabı seviyorsanız içebilirsiniz, ama sevmiyorsanız sağlık için içmenizi istemiyoruz. Kırmızı et de haftada 2-3′ü geçmeyecek şekilde tüketilebilir. Damak lezzeti herkes için önemli, o nedenle kalp hastalarıma Pazar sabahları tereyağlı sucuklu yumurta serbest diyorum. O Pazar tatili, Pazar keyfi… Orada kaçamak yapılabilir. Ama ondan sonra yine Akdeniz mutfağı ile beslenecek. Tabii ki canınız kebap istediğinde yiyebilirsiniz. Ama düzenli kontrollerde kolesterolünüz, şekeriniz, tansiyonunuz hedefleri tutturmalı. Kızartmalardan, fast food’tan uzak durun. Mangaldaki etler fazla pişirildiğinde içindeki kansorojen madde 10 kat artıyor. Beslenme konusunda ciddi bir bilgi kirliliği yaşanıyor.

TEMPOLU YÜRÜYÜŞ KALP SAĞLIĞI İÇİN EN İYİ SPOR…

Kalp sağlığı için otururken bir şey yapamayız, kalp sağlığı için hareket etmemiz gerekiyor.En sağlıklı ve en ucuz spor tempolu yürüyüştür. Haftanın en az 5, mümkünse 7 günü 35 dakikadan biraz daha fazla tempolu yürümek gerekiyor. Otomobilinizi evinize ya da iş yerinize iki durak uzakta bırakın ve yürüyün. Merdivenler kalp dostudur. Asansör kullanmayın, merdiven tercih edin. Bunlar hem size enerji harcatarak zayıf tutuyor, hem kardiyak performansınızı artırıyor. Ayrıca efor yaptığınız zaman oluşabilecek göğüs ağrısı, erken uyarı sistemi olarak sizi bir kardiyolağa yönlendiriyor. Yokuş çıkarken göğsüm ağrıyor diye geliyorsunuz, hemen size incelemeye alıyoruz. Kalp için yapılacak ikinci spor yüzmedir. Futbol ise belli bir yaştan sonra başlamak için uygun bir spor değil. Kalp sağlığınız için rekabetçi sporlardan kaçının.

KALP SAĞLIĞI VE…

GENETİK:

Ailenizde erken yaşta geçirilmiş bypass, kalp krizi hikâyeleri, erken ölüm varsa sizin de riskiniz yüksek… 20’li yaşlardan sonra kontrole başlamanız gerek. İlk kontrol 20’li yaşlarda yapılmalı; 20’li yaşlarda 5 yılda, 30’lu yaşlarda 4 yılda, 40’lı yaşlarda 3 yılda, 50’li yaşlarda 2 yılda, 60’lı yaşlarda yılda 1 kontrol yaptırmak bir problem yoksa yeterli. Kalp hastalığınız varsa hekiminiz 3 ya da 6 aylık periyotlarda sizi kontrol edecektir.

SICAKLAR:

Saat 11-15 arası güneşe çıkmayın. Doğal kumaşlardan hafif giysiler giyin. Özellikle kalp hastaları, idrar söktürücü ilaçlar kullandığı için bol sıvı tüketmeli. Gün boyu sağlıklı yiyeceklerle 3 öğünü 6′ya bölerek beslenin.

OBEZİTE:

Obezite ile birlikte vücutta insülin direnci başlıyor. İnsülin direnci diyabet öncüsüdür. Diyabete zemin hazırlıyorsunuz. İnsülin direnci hipertansiyonu tetikliyor, diyabetle birlikte diyabete bağlı bir kolesterol düzensizliği ortaya çıkıyor. Obez hastaların şeker ve kolesterol düzeyleri ile tansiyonları yüksek olduğu için kalp krizi riski de yüksektir. Obezite, tüm kötülüklerin anasıdır diyebiliriz.

ALKOL:

Hangi alkollü içkiyi seviyorsanız içebilirsiniz, ama sağlık için alkol önermiyoruz. Erkekler günde 2 kadeh, kadınlar 1 kadehi geçmemeli. Alkol geriliminizi alır, dostlarınızla hoş muhabbet ediyorsunuz, sizi rahatlatıyor, damarları genişlettiği için tansiyonunuzu düşürüyor. Ama hiç içmeyen biri faydalı diye alkole başlamamalı.

UÇAK:

Tansiyonunuz olabilir, bypasslı ya da stendli olabilirsiniz. Hiçbirinde aktif olarak göğüs ağrınız yoksa, kan basıncınız kontrol altındaysa uçağa binmenizde bir sakınca yok.